Сямнаццатага верасня как пишется
Змены ў беларускім правапісе
Змены ў беларускім правапісе
Памятка для настаўнікаў
Арфаграфічныя хвілінкі
Перадача акання на пісьме
Перадача акання на пісьме
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” на канцы нескланяльных іншамоўных слоў пасля галосных не пад націскам пішацца а.
Заўвага! Антоніа (м.р.), Эміліа(м.р.) і г.д.
Антонія (ж.р.), Эмілія (ж.р.) і г.д.
Перадача якання на пісьме
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” ў першым складзе перад націскам у лічэбніках і ўтвораных ад іх назоўніках пішацца літара я.
АЛЕ: семсот, восемсот
Звярніце ўвагу! У лічэбніках семдзесят і восемдзесят у паслянаціскным складзе пасля дз пішацца е. У парадкавых лічэбніках сямідзясяты і васьмідзясяты пасля дз у першым складзе перад націскам пішацца літара я.
На канцы запазычаных нязменных слоў, а таксама ўласных імён і геагарафічных назваў пасля зычных, акрамя к, л, пішацца э: купэ, рэзюмэ, кафэ, Душанбэ, Морзэ, Брыгвадзэ; але: філе, піке, камюніке.
Літары э або е ў сярэдзіне запазычаных слоў пасля губных зычных, а таксама пасля з, с, н пішуцца згодна з літаратурным вымаўленнем. Так, словы капэла, сурвэтка, маянэз пішуцца з літарай э, а словы медаль, менеджмент, парламент– з літарай е.
. Напісанне э, е ў такіх словах вызначаецца па слоўніку.
тунель (тунэль) тунэль
інтэрнет (інтэрнэт) інтэрнэт
Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах
Калі спалучэнні іо, йо вымаўляюцца як адзін склад, тады на пісьме яны перадаюцца:
— пасля галосных — праз ё пад націскам і я не пад націскам: маёр, раён, маянэз, Мая, Нью-Ёрк. Калі спалучэнні вымаўляюцца іо, йо вымаўляюцца як два склады, тады на пісьме яны абазначаюцца:
— у пачатку слова — літарамі іо пад націскам і іа не пад націскам: іон, Іосіф, Іаан, іанізацыя.
Йашкар-Ала (Іашкар-Ала) Іашкар-Ала
Правапіс некаторых спалучэнняў зычных
У асобных словах адбылося спрашчэнне груп зычных: гістарычныя спалучэнні здн, згн, стн, скн, стл, рдн вымаўляюцца як зн, сн, сл, рн, што адлюстроўваецца на пісьме: праязны, капусны, шчаслівы, міласэрнасць.
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” спалучэнне сн пішацца і ў запазычаных словах.
Правапіс прыстаўных галосных
Пасля прыставак і першай часткі складанага слова, якія заканчваюцца на галосную, прыстаўныя літары і, а перад р, л, м не пішуцца: заржавець, зардзецца, замшэлы, вокамгненна.
заржавець і заіржавець заржавець
зардзецца і заірдзецца зардзецца
Правапіс устаўных зычных
Устаўная літара в пішацца ў сярэдзіне слоў перад націскным у: павук, цівун, каравул, есавул, а таксама ў вытворных ад іх словах незалежна ад месца націску: павуцінне, цівуном, каравульны, есавульскі.
Правапіс у складовага і ў нескладовага ў пачатку слова
Нескладовае ў пішацца ў пачатку слова пасля слова, якое заканчваецца на галосную: пайшла ў лес, моцны ўдар.
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” ў іншамоўных словах не пад націскам пасля галосных пішацца ў.
ва універсітэце ва ўніверсітэце
для уніятаў для ўніятаў
прыгожая уверцюра прыгожая ўверцюра
каля універмага каля ўнівермага
Заўвага! Пад націскам гук [у] не чаргуецца з [ў]: Люблінская унія, новыя унты, да урны.
Гук [у] на пачатку ўласных імён і назваў заўсёды перадаецца вялікай літарай У складовае: ва Узбекістан, да Усяслава.
Правапіс у складовага і ў нескладовага ў сярэдзіне слова
Нескладовае ў пішацца ў сярэдзіне слова пасля галосных перад зычнымі: аўдыторыя, аўдыенцыя, паўза, каўчук.
АЛЕ: траур, трыумфальны
Заўвага! 1. Пад націскам гук [у] не чаргуецца з [ў]: аул, баул, аукаць.
Правапіс мяккага знака
У прыметніках, утвораных ад іншых назоўнікаў на –нь, мяккі знак не пішацца: конь – конскі, Любань – любанскі, Астрахань – астраханскі.
У адпаведнасці з новай рэдакцыяй «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі” мяккі знак не пішацца і ў прыметніках, утвораных ад назваў кітайскага паходжання на –нь: Цянь-Шань – цянь-шанскі.
У абрэвіятурах скарочаныя часткі пішуцца так, як у адпаведных поўных словах: гарсавет (гарадскі савет), прафсаюз (прафесійны саюз), прамкамбінат (прамысловы камбінат), лясгас (лясная гаспадарка).
Правапіс і, ы, й пасля прыставак
Пры спалучэнні прыставак (аб-, ад-, над-, пад-, раз-, з-(с-), уз-, спад-, перад-, дэз-, суб- са словамі, што пачынаюцца з і, у адпаведнасці з вымаўленнем замест і пішацца ы: абыграць, зымправізаваць, сысці, адыменны, спадылба, субынспектар, дэзынтэграцыя.
Правапіс прыставак с- і з-
Калі корань слова пачынаецца з галосных а, у, э або ненаціскнога і, якое пераходзіць у ы, замест прыстаўкі з- пішацца с-: сарганізаваць, сумысна, сэканоміць, сыграць. Але: зымправізаваць, зыначыць.
Пераважная большасць запазычаных дзеясловаў ужываецца з суфіксам –ава- (-ява-): фальсіфікаваць, арыентаваць, ліквідаваць, ангажаваць.
Дзеяслоўны суфікс –ірава- (-ырава-) ужываецца:
калі без гэтага суфікса ўзнікае аманімія дзеясловаў з дзеясловамі з суфіксам
-ава- (-ява-): газіраваць – газаваць, пасіраваць – пасаваць, камандзіраваць – камандаваць;
калі дзеяслоў без –ір (-ыр-) губляе сваю фармальную і семантычную акрэсленасць: лабіраваць, лавіраваць, курыраваць;
калі дзеяслоў мае вузкатэрміналагічнае значэнне: юсціраваць, зандзіраваць, манціраваць.
У некаторых выпадках паралельна ўжываюцца дзве формы: запраграмаваць і запраграміраваць, дыскутаваць і дыскусіраваць.
Правапіс вялікай і малой літар
З вялікай літары пішуцца ўсе знамянальныя словы ў афіцыйных уласных назвах дзяржаў і іх аб’яднанняў: Рэспубліка Беларусь, Садружнасць Незалежных Дзяржаў, Кітайская Народная Рэспубліка.
Вялікае княства Літоўскае Вялікае Княства Літоўскае
З вялікай літары пішуцца аднаслоўныя ўласныя назвы і першае слова ў састаўных назвах знамянальных падзей і дат, перыядаў і эпох: Адраджэнне, Крычаўскае паўстанне, Крыжовыя паходы, Супраціўленне, Лядовае пабоішча.
першая сусветная вайна Першая сусветная вайна
другая сусветная вайна Другая сусветная вайна
На одном языке
В один день мои знания белорусского языка вдруг стали негодными. Так же, как словари, пылящиеся на полке. Потому что родной язык, который я учила в школе и в университете, с 1 сентября изменился. Теперь в дипломе у меня ошибка, а у соседа — две, ведь сегодня нужно писать «эканамiст–менеджАр» и «дзяржаўны ўнiверсiтэт». Из–за одной буквы «ў», кстати, «шильды» и фирменные бланки придется менять не только БГУ. Изменений в орфографии немного. Всего–то страниц 60 — 70. Но этого достаточно, чтобы такие слова, как «свитер», «шницель» или «парк Челюскинцев», ставили в тупик: писать их по–белорусски через «э» или «а»? Вот уж не думала, что придется снова сесть за парту.
Чтобы помочь школьнику написать сочинение, теперь даже учителю приходится заглядывать в словарь. Раньше было много исключений из правил, сейчас меньше. Но они остались. Например, «клоун» и «сауна» теперь пишется через «ў», а «страус» и «соус» — просто через «у». «Дзявяты», «дзясяты», «пяцьдзясяты», но — «семдзесят», «герой», «секунда» и «сезон». В общем, первый вопрос, который волновал родителей школьников: сколько стоит переводной словарь? И цена 25 тысяч им не очень понравилась. А орфографические словари, которые стоили порядка 8 тысяч, раскупили еще весной.
На урок белорусского в 11–м классе Минской белорусской национальной гимназии № 4 я пришла как ученица — с тетрадкой, ручкой. До этого года старшеклассники, как и я в свое время, учили белорусский язык по правилам образца еще 1959 года. И последний год лишь повторяют пройденное за 10 лет. Учитель Ольга Ивановна Якуненко пишет на доске слово «Токiо», зачеркивает окончание «о» и пишет «а». Это пятиклассникам можно сказать, что «Нью–Йорк» и «йогурт» на белорусском пишется через «ё», — и они это воспримут как само собой разумеющееся. А старшеклассников приходится переучивать.
За урок я записала лишь 15 слов, в которых произошли изменения, вопросов возникло больше.
— А как теперь пишется «менеджмент»? — перезваниваю учителям, чтобы уточнить.
— Надо в словарь заглянуть, боюсь ошибиться, — искренне признается учитель белорусского языка Валентина Крук. — Я теперь сама чуть ли не каждое слово в новом словаре перепроверяю. Раньше «менеджмент» писали и через «е», и через «э». Поэтому–то, чтобы не было разногласий, особенно в официальных документах, решили упорядочить правила. Чтобы заимствованные слова звучали и писались одинаково.
В каждой школе в кабинетах белорусского языка на стендах — выдержки из новых правил орфографии, и каждую неделю они обновляются. Не хватает времени на уроке — так на перемене можно подойти изучить.
Захожу в СШ № 4 Минска. Спрашиваю у девятиклассника: «Вы новые правила белорусского языка уже учите?» Парень на минуту задумывается. «Ну да, — вспоминает. — Вы про то, что теперь некоторые даты пишутся по–другому?»
— Когда я на доске написала «Сямнаццатага верасня», пятиклассники даже не заметили ничего, а в 7–м классе тут же обратили внимание, — рассказывает учитель белорусского языка Татьяна Писарь. — Причем половина учеников написали правильно, половина — с ошибкой.
Учителя с новыми правилами познакомились еще два года назад. Но легко учиться, сложнее — переучиваться. Особенно тем, кто 20 лет учил детей писать «дзевяты» и «стогадовы». И теперь нужно себя «сломать, чтобы написать «ўнiверсiтэт» с «ў».
— Выпускникам пообещали, что новые слова не будут фигурировать в заданиях ЦТ. Но мы же должны научить их писать грамотно! Тем не менее некоторые ученики говорят: «Ай, Ольга Ивановна, я лучше возьму старую книжку, по старым правилам повторю, все равно же учитывать не будут», — признается Ольга Якуненко. — Или, скажем, пишем мы сочинение — большинство пользуются старыми словарями. Покупать новый не каждый хочет, мол, сколько тут доучиться осталось. Старшеклассники нацелены больше на сдачу экзамена, а не на усвоение новых слов. А вот 8–й класс будет сдавать испытания по новым правилам. Их нужно переучивать. Потому что они уже прошли всю орфографию. Сейчас у них по программе синтаксис, а в нем изменений не произошло. Поэтому новым словам мы можем лишь уделять несколько минут на уроке.
Да, школьники уже обеспечены новыми учебниками по белорусскому языку, а вот учебники по белорусской литературе хоть и изданы были недавно, но без учета новых правил орфографии.
— Как раз на прошлом уроке литературы читали произведение Карамазова «Дзяльба кабанчыка». И дети заметили, что написано «свiтэр», а сейчас нужно писать «свiтар», — рассказывает Ольга Ивановна. — Сколько же художественной литературы, получается, теперь с ошибками?! А ведь в первую очередь мы убеждаем читать книги, чтобы повышать грамотность. Но даже я, наверное, не всегда замечу слова, написанные по новым правилам с ошибками. Ведь и нам, учителям, нужно заново учиться. Для себя пособия покупаем, они доступно написаны. Но весь словарь перелистать и сравнить, что было и что стало, невозможно.
Директор Института языка и литературы имени Якуба Коласа и Янки Купалы НАН Александр Лукашанец:
— Я считаю, что к новым правилам белорусской орфографии школа адаптируется без проблем. Это не реформа белорусской орфографии, а только новая редакция правил. Принципы и основные правила правописания не изменились. Было скорректировано лишь правописание некоторых слов или групп слов для того, чтобы уменьшить количество исключений и привести их написание в соответствие с современной языковой практикой. За два года с момента принятия Закона «О правилах белорусской орфографии и пунктуации» подготовлены и изданы новые словари, учебники, пособия для учителей и учеников. И несмотря на то, что с 1 сентября написание отдельных слов изменилось, школьникам дается 3 года, в течение которых ошибки, допущенные в них, не будут учитываться и влиять на оценки. Поэтому у учеников и их родителей нет причин для волнений. Не так много поправок, чтобы говорить о сложностях. Правописание некоторых современных слов впервые документально регламентировано. В повседневной практике они нечасто встречаются, поэтому, кроме специалистов–филологов, их может никто и не заметить.
События в Беларуси
Опции темы
Торги на дополнительной сессии БВФБ завершились и белорусские банки выставили в обменниках новые курсы валют.
По итогам дополнительной сессии курс белорусского рубля к доллару установился на отметке 8 600, евро — 12 100, российского рубля — 305. Источник на БВФБ подтвердил «Белорусским новостям», что торги по доллару США на дополнительной сессии уже завершились.
К журналистам вышел зампред правления Нацбанка Тарас Надольный. Он подтвердил ранее распространенную информацию об установленных по итогам допсессии курсах: доллар — 8600, евро — 12 100, российский рубль — 305.
Белорусские банки начали реагировать на результаты торгов иностранными валютами на дополнительной сессии.
Курс покупки/продажи доллара США Br8200/8700, евро – Br11200/12000, российского рубля – Br286/287, сообщает АФН.
«Белсвиссбанк» первым среди банков установил рыночные курсы валют. С 12 часов доллар покупают по 8200 и продают по 8700, евро — по 11 200 и 12 000, российский рубль — по 268 и 287.
Новые курсы в «Технобанке»: доллар — 7850/8600, евро — 10 600/11 700, российский рубль — 260/285.
Как пишется дзявятнаццатага или дзевятнаццатага?
Как пишется дзявятнаццатага или дзевятнаццатага?
Как пишется Прыпяццю?
Как пишется Прыпяццю.
Как пишеться дифибрилятор?
Как пишеться дифибрилятор.
Когда пишется буква ў?
Когда пишется буква ў.
Как пишется слово пьюць?
Как пишется слово пьюць.
Как по белорусскому пишется лауреат?
Как по белорусскому пишется лауреат.
Как пишется май по беларуски?
Как пишется май по беларуски.
Как пишется слова улетку?
Как пишется слова улетку.
Почему пишется заспявали через я?
Почему пишется заспявали через я.
Как пишется на белорусском голава?
Как пишется на белорусском голава.
Как пишется по белорусской мове слово Лампа?
Как пишется по белорусской мове слово Лампа.
Пишется : Лампа или лямпа.
Так вроде будет призкахки про науку.
Характары і вобразы герояў п’есы Аляксея Дударава «Вечар» Творчасць Аляксея Дударава вылучаецца непадробнай шчырасцю, імкненнем знайсці адказы на надзённыя пытанні жыцця. Драматург звяртаецца да вечнага ў сучасным існаванні кожнага, жыццёвыя, немудр..
1. 5 «А» 2. Першая парта 3. Гульня ў футбол 4. Міцін лейкоз.
Я жыву ў Мінску. Гэта сталіца Беларусі. Мінск вельмі прыгожы горад. У ім шмат паркаў, музеяў і іншых цікавых мест. Мне падобаецца наша Нацыянальная бібліятэка. Гэта помнік нашай гісторыі і культуры.
Ордар, карцар, кратар, менеджар, грэйдар, лiдар, фарватар, тэндар, пэйджар, эспандар.
Да, а в чем собственно вопрос.
– Я відкриваю двері в літо, Де теплим сонечком зігріто Повітря, небо, землю, води, Де все росте і плодородить. Й мені дістанеться роботи : Лише встигай бур’ян полоти І проганяти без перерви З плодів жуків, пташок і черви.
«Такая-же» или «такая же»: как писать правильно?
Если вы не уверены в том, как пишется «же» в выражении «такая-же» или «такая же», необходимо вспомнить написание указанной частицы со словами, в частности, с местоимениями. Давайте вспомним правило и определим, какой вариант написания безошибочен.
Как правильно пишется?
Орфографически правильно пишется – такая же.
Выражение «такая же» – сочетание указательного местоимения «такая» с частицей «же». Начальная форма выражения – «такой же» – является устойчивым сочетанием и имеет лексическое значение – «одинаковый».
Частица «же», в отличие от «кое-», «-то», «-либо», «-нибудь», «-ка», через дефис со словами не пишется, слитно тоже, а пишется только раздельно. Следовательно, разбираемое нами сочетание «такая же» тоже пишется в два слова – такая же.
Не стоит путать частицу «же» с союзами «тоже», «также», где «же» является их частью и пишется слитно.
Примеры предложений
Синонимы сочетания «такая же»
Синонимы и близкие по значению слова выражению «такая же»: одинаковая, равная, тождественная, подобная, аналогичная, идентичная, точь-в-точь.
Ошибочное написание сочетания «такая же»
Ошибка – писать «же» с указательным местоимением слитно или через дефис – такаяже, такая-же.
Заключение
Чтобы правильно писать сочетание «такая-же» или «такая же», нужно помнить, что частица «же» со словами пишется только раздельно.
Слитное и дефисное написания считаются ошибочными.